Là đất nước phát hiện ra trà và sử dụng nó như một loại thức uống yêu thích, Trung Quốc được coi như là “ quê hương của trà”. Hiện nay, trà không chỉ là 1 thức uống giải nhiệt mà nó còn được dùng để mời khách, làm vật phẩm. Quan trọng hơn nó còn có tác dụng để chữa bệnh như người ta vẫn hay gọi “ trà dược”. Trong bài hôm nay chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về văn hóa trà đạo Trung Quốc nhé!
Nguồn gốc văn hóa uống trà của người Trung Quốc
Trà xuất hiện và thịnh hành tại Trung Hoa từ hàng nghìn năm trước đây. Theo ghi chép trong lịch sử nước này về văn hóa trà đạo thì vào khoảng năm 280 tại nước Ngô vốn thời bấy giờ là một quốc gia nhỏ bé nằm ở phía Nam Trung Quốc bây giờ. Mỗi khi có yến tiệc thì nhà vua thường bắt ép các quan uống say mới cho về. Nhưng có một vị quạn tên là Vĩ Siêu vì không uống được nhiều rượu nên vua cho người này thay rượu bằng trà. Và kể từ đó các quan đều bắt đầu dùng trà tiếp khách thay vì uống rượu.
Lịch sử uống trà của Trung Hoa là hơn 4000 năm chính vì lẽ đó uống trà được người dân ở đây liệt vào danh sách 7 thói quen không thể thiếu trong cuộc sống thường ngày. Theo phong tục văn hóa trà đạo của người Hoa “khách đến kính trà” chén trà chính là tượng trưng cho lễ nghĩa ,sự hiếu khách, trọng tình của con người nơi đây dù đó là ở nông thôn hay thành phố sang trọng đi chăng nữa.
Trong các tu viện thời Đường, các nhà sư đọc kinh và ngồi thiền, tất cả đều uống trà để sảng khoái tinh thần. Vào thời đó, tiệc trà rất phổ biến trong xã hội, khách và chủ thể hiện tâm tư của mình trong văn hóa, thưởng trà và phong cảnh, họ dùng trà thay rượu trong sinh hoạt một cách văn minh và tao nhã.
Các loại trà nổi tiếng tại Trung Quốc
Có thể phân trà thành 5 loại lớn đó là : Trà hoa, trà xanh, trà đỏ, trà ô long và trà khẩn áp. Trong đó , Trung Quốc có 3 loại trà phổ biến nhất đó là Trà Phổ Nhĩ của Vân Nam, trà Long Tỉnh của Hàng Châu và Thiết Quan Âm của Phúc Kiến.
Trung Quốc cũng có rất nhiều cách phân loại khác nhau nhưng chủ yếu là phân theo 4 mùa xuân , hạ , thu và đông. Mỗi 1 mùa là có 1 loại trà khác nhau hay phân theo trà sống và trà chín. Trà sống là loại trà được phơi khô rồi mang vào sử dụng. Còn trà chín là loại trà đã được đun qua 1 lần rồi mang vào sử dụng.
Bên cạnh đó, lịch sử trồng trà của dân tộc này đã kéo dài 2000 năm có lẻ. Ta có thể liệt kê ra những vùng đất trồng trà nổi tiếng như: tỉnh Giang Tô, An Huy, Hồ Nam, Triết Giang, Hà Nam, Giang Tây, Tứ Xuyên, Hồ Bắc, Phúc Kiến, Quảng Đông, Vân Nam, Thiểm Tây…
Nghệ thuật trà đạo của người Trung Quốc
Không chỉ đơn giản là một thói quen, đối ẩm còn được nâng lên thành một nét nghệ thuật từ cách pha trà cho đến uống trà. Có nhiều cách để pha một ấm trà.
Đơn giản thì cho trà vào tách sau đó đổ nước sôi vào chờ vài giây rồi có thể mang ra thưởng thức. Còn nếu muốn nói về sự phức tạp của văn hóa trà đạo thì phải kết hợp nhiều công đoạn khác nhau như rửa trà, tráng ly, lọc trà rồi rót trà. Mùi cũng như hương vị của trà sẽ quyết định tất cả, đó là điều quan trọng nhất để bạn có thể đánh giá một tách trà có ngon hay là không? Chén uống trà cũng chỉ dùng với loại nhỏ chứa khoảng 2 ngụm nước.
Ấm pha trà thông thường là làm từ đất sét tráng mẹn. Với một lượng trà vừa đủ không nhiều, không ít rồi tùy vào từng loại trà mà kết hợp với nhiệt độ nước phù hợp mà pha. Có loại nước phải thật nóng nhưng có loại chỉ cần đủ ấm là có thể pha được. Có loại thì cần phải chờ cho nước ngấm vị trà mới mang ra uống nhưng có loại thì không cần để ngấm lâu…
Cách uống trà là không thống nhất một kiểu, mỗi vùng miền, địa phương lại có cách thưởng thức trà, có văn hóa trà đạo khác nhau.
Nếu du lịch Bắc Kinh bạn có thể nhận thấy người dân ở đây thích dùng trà hoa nhài. Nhưng ghé sang Thượng Hải, Chiết Giang thì người dân tại đây lại thích uống trà xanh. Phúc Kiến thì trà đen còn người miền Nam tỉnh Hồ Nam thì lại dùng trà gừng muối để tiếp khách.
Về nghi lễ dùng trà thì không có sự thống nhất. Tại Bắc Kinh nếu bạn là người được mời trà thì một vị khách như mình nên đứng dậy tay đỡ chén trà, sau khi nói cảm ơn thì mới uống. Còn ở khu vực Quảng Đông bạn nêm khum tay lại để đón nhận ly trà từ chủ nhà sau đó gõ gõ 3 lần vào bàn để thể hiện sự cảm ơn. Đây là một hình thức bắt đầu từ đời vua Khang Hy khi cải trang làm thứ dân đi vi hành và khi rót trà cho bá quan văn võ mọi người đều không tiện khấu đầu cảm ơn nên đã gõ 3 lần vào bàn thay cho khấu đầu cảm ơn. Từ đó cách thức này dùng để cảm ơn khi ai đó gắp thức ăn hay mời trà.
Trà đạo là một nghi thức trong cuộc sống người Trung Hoa và nó cũng được coi là một cách tu thân. Uống trà có tác dụng trấn tĩnh tâm trí, giúp bồi đắp tình cảm, xóa bỏ những suy nghĩ lung tung. Điều này phù hợp với triết lý phương Đông chủ trương “tĩnh tâm tĩnh lặng”. Đồng thời cũng phù hợp với tư tưởng “nội tâm tu hành” của Phật giáo, Đạo giáo và Nho giáo. Tinh thần văn hóa trà đạo Trung Quốc là cốt lõi của văn hóa trà và là linh hồn của văn hóa trà.
Xem thêm:
- Hồng đậu sinh nam quốc là gì?
- Tìm hiểu về ngày tết Trung thu Trung Quốc
- Tìm hiểu về Tam tòng tứ đức trong văn hóa xưa
