Từ Nguyên Đán cho đến Nguyên Tiêu chúng ta đã khám phá ra không ít về văn hoá của người Trung Quốc vào những ngày lễ lớn rồi ý nhỉ? Nhưng vẫn chưa đủ đâu các bạn ạ , mùa xuân này vẫn chưa kết thúc vì thế cũng vẫn còn 1 ngày Tết nữa của người Trung Quốc mà chúng ta chưa đào sâu vào đó là Tết Thanh Minh.
Chắc các bạn ít nhiều cũng biết về ngày Tết này đúng không? Hôm nay cùng các bạn khám phá tết thanh minh của người Trung Quốc nhé!
Ý nghĩa của lễ hội Thanh Minh là gì?
Tết Thanh Minh tiếng Trung: 清明节 /Qīngmíng Jié/
Ban đầu, Thanh Minh không liên quan đến việc quét mộ hay bày tỏ lòng thành kính với tổ tiên. Đây là thuật ngữ thứ hai trong số 24 tiết khí theo lịch dương truyền thống của Trung Quốc.
Trong tiếng Trung, Thanh Minh (清明) có nghĩa là “sự trong sáng”. Nguồn gốc của cái tên liên quan đến khí hậu và thiên nhiên. Vào đầu tháng 4, trời trở nên ấm hơn và sáng hơn rõ rệt, mùa xuân ở miền bắc / miền trung Trung Quốc. Mọi người bắt đầu mặc những bộ quần áo mỏng nhẹ và bước ra ngoài trời để cảm nhận mùa xuân.
Ngày trước ngày quét mộ là Ngày Tết Hàn thực của Trung Quốc. Thời gian trôi qua, hai lễ hội dần được kết hợp thành một. Vào ngày Tết Hàn thực , mọi người không dùng lửa và chỉ ăn thức ăn nguội. Hiện nay người dân một số nơi vẫn có phong tục ăn đồ nguội vào lễ Thanh minh.
Năm 2024, Tết Thanh Minh Trung Quốc rơi vào thứ Năm, ngày 4 tháng 4.
Nguồn gốc tết Thanh Minh
Lễ hội Thanh Minh bắt đầu vào thời nhà Chu (1046–221 TCN), và có lịch sử hơn 2.500 năm .
Nó bắt nguồn từ những nghi lễ xa hoa và phô trương tốn kém mà nhiều hoàng đế và quan chức giàu có thời xưa tổ chức để tôn vinh tổ tiên của họ. Họ dâng lễ vật lên tổ tiên và cầu xin phù hộ cho đất nước thịnh vượng, hòa bình, mùa màng bội thu.
Vào năm 732, Hoàng đế Huyền Tông của nhà Đường, đã tuyên bố rằng sự tôn trọng chỉ có thể được thể hiện một cách chính thức tại mộ tổ tiên vào ngày đầu tiên của tiết Thanh minh. Kể từ đó, việc quét dọn lăng mộ vào ngày đầu tiên của Thanh minh dần trở nên phổ biến với cả hoàng tộc và gia đình bình dân. Truyền thống đã kéo dài hơn một thiên niên kỷ.
Người Trung Quốc tổ chức lễ hội Thanh minh như thế nào?
Có nhiều hoạt động khác nhau trong Lễ hội Thanh minh. Những hoạt động phổ biến nhất như tu bổ và sửa chữa lăng mộ, đi chơi xuân, thả diều và cắm cành dương liễu trên cổng…
Tảo mộ – Phong tục quan trọng nhất của Lễ hội Thanh minh
Tưởng nhớ và tỏ lòng thành kính với tổ tiên bằng cách viếng mộ, cúng cơm, uống trà, thắp hương, đốt hoặc dâng giấy nhang (tượng trưng cho tiền tài), v.v … Quét dọn lăng mộ, nhổ cỏ, đắp đất tươi lên mộ. Dán cành liễu, hoa hoặc cây nhựa lên lăng mộ.
Cầu nguyện trước phần mộ của tổ tiên và cầu xin phù hộ cho gia đình may mắn. Tuy nhiên, phong tục ngày nay đã được đơn giản hóa rất nhiều, đặc biệt là ở các thành phố, nơi nhiều người chỉ đặt hoa cho người thân đã khuất.
Cắm cây liễu trên cổng
Trong Lễ hội Thanh Minh, một số người đeo cành liễu mềm và đặt cành trên cổng và cửa trước. Mọi người tin rằng phong tục này sẽ xua đuổi những linh hồn ma quỷ lang thang trong tiết Thanh Minh.
Cây liễu được coi là huyền diệu chủ yếu là ảnh hưởng của Phật giáo. Các bức tranh truyền thống về Nữ thần Nhân từ Quan Âm thường cho thấy bà ngồi trên một tảng đá với một cành dương liễu trong một bình nước ở bên cạnh. Nữ thần đã sử dụng nguồn nước và nhánh cây này để xua đuổi ma quỷ.
Đi chơi mùa xuân
Vào ngày tết Thanh Minh, mọi người thường tổ chức một chuyến đi chơi mùa xuân. Ra ngoài và tận hưởng những cảnh sắc mùa xuân để tiếp thêm sinh khí cho bản thân, bắt đầu một năm mới.
Thả diều
Thả diều cũng là một phong tục quan trọng được nhiều người yêu thích trong lễ hội Thanh Minh. Sự độc đáo của thả diều trong lễ hội nằm ở chỗ, những cánh diều không chỉ được thả vào ban ngày mà còn được thả vào buổi tối.
Đèn lồng màu nhỏ được buộc vào diều hoặc vào dây giữ diều. Khi diều bay vào buổi tối, những chiếc đèn lồng trông giống như những ngôi sao lấp lánh.
Trước đây, người ta cắt dây để thả diều tự do. Mọi người tin rằng phong tục này có thể mang lại may mắn và tiêu trừ bệnh tật.
Thả diều phổ biến ở khắp Trung Quốc và bạn sẽ thấy mọi người thực hiện nó trên các quảng trường lớn hoặc trong các công viên.
Lễ hội Thanh Minh ăn gì?
Các món ăn truyền thống trong lễ hội Thanh minh bao gồm cơm nắm ngọt, cháo hoa đào, bánh giòn, ốc Thanh Minh và trứng. Những món này thường được nấu một hoặc hai ngày trước khi đến lễ Thanh Minh để mọi người có thể ăn trong những ngày lễ.
Bánh Thanh đoàn tử
Vào tiết Thanh minh, người Giang Nam có tục ăn bánh Thanh đoàn tử. Để làm được loại bánh này, người ta ép lấy nước một lại cỏ mọng có tên là “Tương mạch thảo”. Sau đó trộn với bột nếp đã xay nhuyễn thành một thứ bột ướt mịn. Nhân bánh là bột đậu xanh trộn đường. Đặt một viên nhân bánh và một miếng mỡ lợn nhỏ vào vỏ bột, vê tròn rồi xếp vào lồng hấp, hấp cách thủy đến chín.
Khi lấy bánh ra khỏi lồng hấp, người ta lấy dầu thực vật quét đều lên khắp bề mặt bánh, khi đó bánh mới hoàn thành. Thanh đoàn tử có màu xanh bóng như ngọc, vị mềm, thơm, ăn vào thấy ngọt mà bùi, béo mà không ngấy. Người Giang Nam dùng thứ bánh này để cúng tổ tiên nên Thanh đoàn tử không chỉ là một món ăn mà đã trở thành phong tục ẩm thực của vùng đất này.
Bánh Sangza – Bánh cuộn thừng
Ăn bánh cuộn thừng là phong tục truyền thống vào tiết Thanh minh của người Trung Quốc. Thứ bánh này được chiên trong mỡ, vị giòn, thơm.
Thời xưa tục cấm lửa vào tết Hàn thực không được phổ biến rộng rãi tại Trung Quốc nhưng tục ăn bánh cuộn thừng lại được người dân rất ưa chuộng.
Ngày nay bánh cuộn thừng có sự khác biệt giữa hai miền nam bắc. Bánh miền bắc thường to, dùng bột mì làm nguyên liệu chính. Bánh miền nam nhỏ và tinh xảo hơn, đa phần dùng bột gạo để làm.
Bánh cuộn thừng cũng xuất hiện trong các vùng dân tộc thiểu số, vị ngon khác lạ, trong đó bánh cuộn thừng của tộc Duy Ngô Nhĩ, Đông Hương và dân tộc Hồi ở Ninh Hạ là nổi tiếng nhất.
Ăn ốc dịp Thanh Minh
Dịp tết Thanh minh cũng trùng với mùa ốc nên người Trung Quốc có câu nói: “Thanh minh ăn ốc, không cần ăn ngỗng”. Chưa vào mùa sinh sản nên ốc dịp này béo, ăn rất ngọt. Ốc có nhiều cách chế biến, có thể xào với hành, gừng, rượu nấu, xì dầu và đường trắng hoặc khêu lấy thịt để hấp, trộn hay chần tái đều rất ngon.
Ngoài các món ăn trên, vào dịp tết Thanh minh, người Trung Quốc còn có tục ăn trứng gà, bánh bông lan, bánh kẹp, bánh chưng, bánh dày… Các món ăn muôn hình muôn vẻ mà giàu chất dinh dưỡng.
Lễ hội Thanh Minh ở Việt Nam
Ở Việt Nam, lễ Thanh Minh diễn ra vào tháng 3 ngày 3 âm lịch . Người Việt Nam cũng có truyền thống như: quét mộ, đi chơi đầu xuân, ăn đồ nguội…
Lễ hội Thanh Minh còn gọi là Tết Hàn Thực. Ngày này mọi người sẽ ăn bánh trôi bánh chay.
Lễ hội Thanh Minh ở Hàn Quốc
Ở Hàn Quốc, Lễ hội Thanh Minh diễn ra vào ngày 5 tháng 4 .
Không giống như ở tết Thanh Minh của người Trung Quốc, người Hàn không đốt tiền giấy. Một trong những hoạt động quan trọng nhất là sửa sang lại phần mộ của những người thân đã khuất. Những người không thể đến nghĩa trang thường sẽ đặt bia tưởng niệm ở chùa hoặc nhà, sau đó đặt rượu, hoa quả, bánh ngải và các lễ vật khác để bày tỏ lòng thành kính với tổ tiên.
Lễ hội Thanh Minh ở Nhật Bản
Ở Nhật Bản, chỉ có ở Okinawa là các hoạt động quét dọn lăng mộ được thực hiện vào khoảng ngày 5 tháng 4. Thay vào đó, hầu hết người Nhật tổ chức Lễ hội Bon, thường diễn ra vào khoảng ngày 13 đến 16 tháng 8 . Đây là lễ hội quan trọng thứ hai ở Nhật Bản sau Ngày đầu năm mới. Trong lễ hội Bon, mọi người sẽ về quê để tỏ lòng thành kính với tổ tiên. Đây cũng là cơ hội tốt để sum họp gia đình.
Người Nhật đặt đèn lồng trước cửa nhà để dẫn đường cho các linh hồn về nhà. Vào ngày cuối cùng của lễ hội, họ đặt lễ vật ở những con sông gần đó để tiễn biệt linh hồn tổ tiên.
Xem thêm:
- Tết Nguyên Tiêu – Lễ hội đèn lồng Trung Quốc
- Các ngày lễ tết bằng tiếng Trung
- Tết Đoan Ngọ tiếng Trung là gì
